Χειρουργός Μαστού
Δ/ντής Γ’ Κλινικής Μαστού, Ιασώ General
Ο καρκίνος του μαστού είναι η κακοήθης νόσος που εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες του δυτικού κόσμου. Υπολογίζεται ότι περίπου μία στις οκτώ γυναίκες θα εμφανίσει καρκίνο του μαστού έως την όγδοη δεκαετία της ζωής της. Αυτό μεταφράζεται
στην Ελλάδα σε 4500 καινούρια περιστατικά κατ’ έτος. Το καλό νέο όμως είναι ότι η θνητότητα από τον καρκίνο του μαστού έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Αυτό οφείλεται τόσο στην εξέλιξη πιο αποτελεσματικών θεραπειών όσο και στην έγκαιρη διάγνωση που γίνεται με τον ετήσιο προσυμπτωματικό έλεγχο (μαστογραφία και ψηλάφηση). Η ανακάλυψη του καρκίνου του μαστού σε πρώιμο στάδιο δίνει και τις περισσότερες πιθανότητες για ίαση. Η αντιμετώπισή του δεν είναι δουλειά ενός μόνο
ανθρώπου αλλά απαιτεί την αγαστή συνεργασία μεταξύ ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων για
να έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Ας δούμε λοιπόν ποιες ειδικότητες εμπλέκονται στην αντιμετώπιση του καρκίνου
του μαστού. Ο ακτινολόγος είναι αυτός που συνήθως διαγιγνώσκει πρώτος την ύπαρξη της
κακοήθους βλάβης στην μαστογραφία και προτείνει τον περαιτέρω έλεγχο. Επίσης σε
περίπτωση μη ψηλαφητής βλάβης ο ακτινολόγος θα κατευθύνει τον χειρουργό στην ακριβή
θέση της βλάβης, εντοπίζοντάς την με έναν συρμάτινο οδηγό. Ο συρμάτινος οδηγός
τοποθετείται προεγχειρητικά με μαστογραφική ή υπερηχογραφική καθοδήγηση. Ο
χειρουργός μαστού θα κάνει την κλινική εξέταση και θα αξιολογήσει τις απεικονιστικές
εξετάσεις. Επίσης θα κάνει την παρακέντηση της βλάβης για να επιβεβαιώσει ιστολογικά
την διάγνωση της κακοήθειας. Συνήθως δε είναι αυτός που θα συντονίσει και τις επόμενες
ενέργειες που θα χρειαστούν από τους συναδέλφους άλλων ειδικοτήτων. Εφ’ όσον η νόσος
είναι εντοπισμένη στον μαστό, ακολουθεί η χειρουργική επέμβαση η οποία μπορεί να είναι
ευρεία ογκεκτομή με διατήρηση του μαστού ή μαστεκτομή. Στην ίδια επέμβαση θα γίνει και
ο χειρουργικός έλεγχος των λεμφαδένων της σύστοιχης μασχάλης με μια διαδικασία που
λέγεται βιοψία λεμφαδένα φρουρού. Η επέμβαση γίνεται συνήθως υπό γενική αναισθησία
την οποία χορηγεί ο αναισθησιολόγος. Εάν χρησιμοποιηθεί ραδιοϊσότοπο για την
ανίχνευση του λεμφαδένα φρουρού, αυτό θα γίνει στο τμήμα πυρηνικής ιατρικής του
Νοσοκομείου ή της Κλινικής, από τον πυρηνικό ιατρό. Σε περίπτωση μαστεκτομής την
αποκατάσταση αναλαμβάνει ο πλαστικός χειρουργός. Η αποκατάσταση μπορεί να γίνει στο
ίδιο χειρουργείο με την μαστεκτομή οπότε λέγεται άμεση ή να γίνει αργότερα αφού
ολοκληρωθούν και οι συμπληρωματικές θεραπείες, οπότε λέγεται απώτερη. Ενθέματα
σιλικόνης ή αυτόλογα μοσχεύματα από την ίδια την ασθενή μπορούν να χρησιμοποιηθούν
για τον σκοπό αυτό. Μετά την επέμβαση όλοι περιμένουν το πόρισμα της ιστολογικής
εξέτασης από τον παθολογοανατόμο. Η ιστολογική εξέταση είναι αυτή που θα καθορίσει
και την ανάγκη για περαιτέρω συμπληρωματικές θεραπείες (ορμονοθεραπεία,
χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία) ανάλογα με τα βιολογικά χαρακτηριστικά του όγκου.
Επειδή η απόφαση για τις επικουρικές θεραπείες είναι πολύ σημαντική και δεν είναι πάντα
προφανής, το καλύτερο είναι να λαμβάνεται από το ογκολογικό συμβούλιο του
Νοσοκομείου ή της Κλινικής, στο οποίο συμμετέχουν ο θεράπων ιατρός καθώς και όλοι οι
ειδικοί που ασχολούνται με τον καρκίνο του μαστού. Στο ογκολογικό συμβούλιο ακούγονται
οι γνώμες των ειδικών βασισμένες πάντα στις κατευθυντήριες οδηγίες και τα τελευταία
επιστημονικά δεδομένα, σε μια προσπάθεια να εξασφαλιστεί η βέλτιστη θεραπεία για την
εκάστοτε ασθενή. Σε ορισμένες περιπτώσεις το ογκολογικό συμβούλιο συνέρχεται και μετά
την αρχική διάγνωση για να αποφασίσει για την πορεία της αντιμετώπισης πχ, εάν η
χημειοθεραπεία πρέπει να προηγηθεί της χειρουργικής επέμβασης. Αν χρειαστεί
χημειοθεραπεία αυτήν θα χορηγήσει ο παθολόγος-ογκολόγος. Αυτός θα αποφασίσει το
συνδυασμό των φαρμάκων και τη διάρκεια της θεραπείας, σύμφωνα με τα τρέχοντα διεθνή
πρωτόκολλα. Αν χρειαστεί ακτινοθεραπεία αυτή χορηγείται μετά το πέρας της
χημειοθεραπείας. Η ακτινοβολία γίνεται σε εξειδικευμένα κέντρα με τον κατάλληλο
εξοπλισμό και υπεύθυνος για τον σχεδιασμό της θεραπείας αυτής είναι ο
ακτινοθεραπευτής-ογκολόγος. Η ακτινοβολία χορηγείται σε 25-30 καθημερινές συνεδρίες
που διαρκούν λίγα λεπτά κάθε φορά. Συνεργασία και με άλλες ειδικότητες είναι απαραίτητη
ενίοτε, όπως με γυναικολόγο-μαιευτήρα για ασθενή με καρκίνο μαστού κατά την διάρκεια
της εγκυμοσύνης ή με γενετιστή σε περιπτώσεις κληρονομικού καρκίνου μαστού. Εκτός από
τους ιατρούς όμως και άλλοι μη ιατρικής ειδικότητας επιστήμονες υγείας συμμετέχουν στην
θεραπεία ασθενών με καρκίνο μαστού. Ο ψυχολόγος προσφέρει σημαντική στήριξη στην
ασθενή και βοηθάει αυτήν αλλά και την οικογένειά της να ανταπεξέλθουν σε αυτή την λίαν
αγχωτική περίοδο της ζωής της. Ο φυσιοθεραπευτής μπορεί να βοηθήσει την ασθενή στην
γρηγορότερη αποκατάσταση της λειτουργικότητας του άνω άκρου ενώ πολύτιμη είναι και η
βοήθειά του σε περιπτώσεις λεμφοιδήματος του άνω άκρου που μπορεί να εμφανιστεί
ύστερα από λεμφαδενικό καθαρισμό της μασχάλης.
Το πλήθος των ειδικοτήτων που απαιτείται όπως και η εμπειρία των ιατρών πάνω
στην ποικιλομορφία των παθήσεων του μαστού, καθιστά προτιμητέα την αντιμετώπιση των
ασθενών με καρκίνο μαστού σε οργανωμένες κλινικές μαστού. Μελέτες έχουν δείξει ότι η
πρόγνωση για τις ασθενείς με καρκίνο μαστού που χειρουργούνται σε κέντρα με μεγάλο
αριθμό τέτοιων περιστατικών είναι καλύτερη, από αυτές που αντιμετωπίζονται μέσα στη
ρουτίνα όλων των άλλων επεμβάσεων, σε Νοσοκομεία ή Κλινικές χωρίς μεγάλο αριθμό
περιστατικών καρκίνου μαστού. Και φυσικά η διαρκής επιστημονική ενημέρωση και
εκπαίδευση πάνω στις τελευταίες εξελίξεις των θεραπειών και τεχνικών ανίχνευσης των
βλαβών του μαστού, είναι απαραίτητη για να προσφέρουμε στην ασθενή την καλύτερη
υπηρεσία που μπορούμε: την αποκατάσταση της υγείας της.
