Εξελίξεις στην διάγνωση του καρκίνου του μαστού.

Δημήτριος Κορωνάρχης MD, FEBS
Χειρουργός Μαστού

Δ/ντής Γ' Κλινικής Μαστού, Ιασώ General



Ακρογωνιαίος λίθος για την επιτυχή αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού
είναι η έγκαιρη διάγνωση. Με ιατρικούς όρους, έγκαιρη χαρακτηρίζεται η διάγνωση
που γίνεται μέσα από μια διαδικασία προσυμπτωματικού ελέγχου, δηλαδή πριν η
ασθενής εκδηλώσει συμπτώματα της νόσου. Στην περίπτωση του καρκίνου του
μαστού η εξέταση που χρησιμοποιείται για τον σκοπό αυτό, εδώ και αρκετές
δεκαετίες, είναι η μαστογραφία. Η μείωση της θνητότητας από καρκίνο του μαστού
στις γυναίκες που μετέχουν σε προγράμματα προληπτικού ελέγχου με μαστογραφία
είναι σημαντική και φθάνει περίπου το 30%. Η μαστογραφία που γίνεται για
προληπτικό έλεγχο αφορά κυρίως γυναίκες σαράντα ετών και άνω και γίνεται σε
ετήσια βάση.
Τα τελευταία χρόνια με την βοήθεια της τεχνολογίας οι διαγνωστικές μέθοδοι
που έχουμε στην διάθεση μας έχουν βελτιωθεί σημαντικά, ενώ έχουν εμφανιστεί και
καινούριες που στοχεύουν στην έγκαιρη διάγνωση.
Η ψηφιακή μαστογραφία αποτελεί εξέλιξη της κλασσικής, αναλογικής
μαστογραφίας. Έχοντας καλύτερη ευκρίνεια και αντίθεση εικόνας, είναι πιο
αποτελεσματική στην διάγνωση κακοήθων βλαβών σε νέες γυναίκες καθώς και σε
γυναίκες με πυκνούς μαστούς. Επίσης αναγνωρίζονται καλύτερα οι
μικροαποτιτανώσεις, ένα εύρημα που συχνά αποτελεί και το μοναδικό σημάδι ενός
πολύ αρχόμενου καρκινώματος του μαστού που λέγεται πορογενές καρκίνωμα in situ.
Σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς όπου τα αδενικά και ινώδη συστατικά του μαστού
είναι πολύ περισσότερα από το λίπος, η διαγνωστική ακρίβεια της μαστογραφίας
μειώνεται. Μια δυνατότητα που διαθέτουν οι σύγχρονοι ψηφιακοί μαστογράφοι και
μπορεί να βοηθήσει στην περίπτωση αυτή είναι η ψηφιακή τομοσύνθεση. Με την
τομοσύνθεση λαμβάνονται διαδοχικές εικόνες του μαστού πάχους ενός χιλιοστού και
έτσι σκανάρεται όλος ο μαστός και μπορεί να αποκαλυφθούν μικρές κακοήθεις
βλάβες που μπορεί να κρύβονται μέσα σε πυκνό παρέγχυμα. Επίσης πολύ χρήσιμο σε
γυναίκες με πυκνούς μαστούς είναι το υπερηχογράφημα μαστών, αφού η διαγνωστική
του ακρίβεια δεν επηρεάζεται από την πυκνότητα του παρεγχύματος.
Οι υπερηχοτομογράφοι είναι πλέον υψηλής ευκρίνειας ενώ διαθέτουν και
δυνατότητα τρισδιάστατης απεικόνισης των όγκων αλλά και ελαστογραφίας μιας
μεθόδου που μετράει την σκληρότητα της βλάβης και βοηθάει στην διάκριση
καλοήθων (πιο μαλακές) από τις κακοήθεις (πιο σκληρές) βλάβες. Το
υπερηχογράφημα μαστών δεν αντικαθιστά, αλλά συμπληρώνει την μαστογραφία.
Σημαντική επίσης εξέλιξη στις απεικονιστικές εξετάσεις είναι και η
μαγνητική τομογραφία μαστών. Χρησιμοποιείται κυρίως ως περαιτέρω διερεύνηση
ευρημάτων από άλλες απεικονιστικές εξετάσεις. Μπορεί όμως να γίνει και ως
εξέταση ελέγχου σε γυναίκες πολύ υψηλού κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του
μαστού, όπως είναι οι φορείς των μεταλλαγμένων γονιδίων BRCA 1,2 που είναι
υπεύθυνα για την εμφάνιση κληρονομικού καρκίνου του μαστού.
Το επόμενο βήμα από την αναγνώριση μιας βλάβης στις απεικονιστικές
εξετάσεις είναι η οριστική διάγνωση και η ιστολογική ταυτοποίησή της. Για να γίνει
αυτό χρειάζεται να πάρουμε μικρό τεμάχιο ιστού από την βλάβη για να εξεταστεί στο
μικροσκόπιο. Αυτό επιτυγχάνεται συνήθως με παρακέντηση της με βελόνα υπό
υπερηχογραφική καθοδήγηση. Για τις μη ψηλαφητές και μη ορατές στο
υπερηχογράφημα βλάβες όπως π.χ. είναι οι συρρέουσες μικροαποτιτανώσεις έχει
αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια μία νέα μέθοδος, η στερεοτακτική βιοψία με
βελόνα. Απαιτεί ειδικό εξοπλισμό που αποτελείται από ειδικό κρεββάτι και συσκευή
μαστογράφου που στοχεύει την βλάβη και καθοδηγεί την ειδική βελόνη που είναι
συνδεδεμένη με συσκευή αναρρόφησης. Έτσι η βελόνη κόβει και αναρροφά τα
τεμάχια του μαζικού παρεγχύματος με τις μικροαποτιτανώσεις. Η διαδικασία γίνεται
υπό τοπική αναισθησία και είναι σύντομη. Με τη μέθοδο αυτή επιτυγχάνουμε
διάγνωση σε μία βλάβη που παλαιότερα θα χρειαζόταν να οδηγήσουμε την ασθενή
στο χειρουργείο για να το πετύχουμε.
Η σύγχρονη τεχνολογία μας δίνει τα όπλα για να πετύχουμε την έγκαιρη
διάγνωση. Χρειάζεται όμως οι γυναίκες να είναι συνεπείς και να μη διστάζουν να
προσέλθουν στον ετήσιο έλεγχο, λόγω του άγχους των αποτελεσμάτων. Αν μία
κακοήθης βλάβη έχει δημιουργηθεί αργά η γρήγορα θα δώσει συμπτώματα. Η
ανακάλυψή της σε όσο το δυνατόν μικρότερο στάδιο έχει και τις περισσότερες
πιθανότητες για ίαση.